07-03-2011, Saat:06:27 PM
JAPON EĞİTİMİNDE OKULÖNCESİ EĞİTİM
Okulöncesi eğitim zorunlu değildir , paralıdır. Bu kademede iki tip eğiti kurumu vardır : Anaokulları ve gündüz bakım evleri ( kreşler).
Anaokulları Eğitim Bakanlığı’na bağlıdır ve bu kurumlarda 3-5 yaşlarındaki çocuklar günde 5 saat eğitim alırlar. Kreşler , Sağlık ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı olup bebeklikten itibaren 5 yaşına kadar olan çocukları kabul eder ve günde 8 saat çalışırlar.
Her iki kurumda da fiziki tesisler , programlar , eğitim şekli ve sınıf içi faaliyetler açısından benzerlik göstermektedir. 3 yaş grubunun % 40’ı , 4-5 yaş grubunun %92’si anaokullarına veya kreşlere devam etmektedir.
2000 yılı verilerine göre Japonya’da 14451 anaokulu ( Yochien ) bulunmaktadır. Bu okullarda 1 773 682 öğrenci, 116 486 öğretmen , 20 728 yardımcı personel bulunmaktadır. Öğretmenlerin %94.1’i kadındır.(Linki görebilmek için giriş yapmanız ya da üye olmanız gerekir. /statist/xls/02-09.xls). Kreşlerin (Hoikusho ) sayısı ise 1985 verilerine göre 22899’ dur ( OERI,1996).
Anaokulu sınıfları ortalama 30 öğrenciden oluşmaktadır. Her sınıfta bir öğretmen vardır. Bütün Japon anaokullarının temel amacı, çocuğun sınıf arkadaşları ve okulun amacı ile kaynaşmasını sağlayıp onun gelecekteki eğitim anlayışını yönlendirmektir. Genelde anaokulu müfredatı akademik değildir. Ortak faaliyetler , oyunlar ve küçük el becerileri faaliyetleriyle çocukların birbirleriyle etkileşmeleri sağlanmakta ve çeşitli materyalleri tanımaları eğitimin özünü oluşturmaktadır. Harf eğitimi , sayı eğitimi ,okuma becerileri anaokulu eğitim programlarında bulunmamasına rağmen son yıllarda bu yönde eğitim verme çalışmaları başlamıştır ( OERI,1996).
JAPON EĞİTİMİNDE İLKÖĞRETİM
İLKOKUL (Shogakko)
Japonya’da 6 yaşını dolduran her çocuk 6 yıl süren ilkokula başlar. İlkokul zorunlu ve parasızdır. İlkokulun amacı , işbirliği ruhunu , bölgesel ve ulusal gelenek bilgisini , uluslararası anlayış ruhunu , matematik , dil ve bilim yeteneğini , müzik , sanat ve edebiyata olan ilgiyi geliştirmek ve kazandırmaktır.
Devlet okullarının çoğunda üniforma yoktur ancak ayırt edilebilmeleri için şapka veya sembol taşımaları gerekmektedir.
Okul müdürlüğü ve başöğretmenlik (müdür başyardımcılığı) birinci derece iki liderlik statüsüdür. İlkokulların %95’inde müdürler erkek ve ortalama yaşları 55’in üzerindedir. Müdürler okulun bütün faaliyetlerinden sorumludurlar ve çok yönlü liderlik rolü oynarlar. Zamanlarının çoğunu okul ile dış baskı grupları arasındaki koordinasyonu sağlamakla geçirirler. Ayrıca öğrenci temsilcileri ile haftanın belli bir gününde görüşmelerde bulunur. Okulun günlük hayatı genellikle başöğretmen tarafından idare edilir . Okulların % 97’sinde başöğretmenler erkektir ve yaşları 50-55 arasında değişir. Okulun normal programı içindeki faaliyetleri , özel projeleri ve diğer programları yürütür, sorumluluğu idaridir.
Her sınıf bir tek öğretmen tarafından yürütülür ve o öğretmenin sorumluluğundadır. İlkokulda tam gün eğitim yapılır. Sabah 8:30 ‘da ders başlar , 15:50’de biter. Dersler 45 dakikadır. Yıllık ders saati sayısı 1. Sınıfta 850 (haftada 25 saat), 2.sınıfta 910 ( haftada 26 saat) , 3.sınıfta 980 (haftada 28 saat) , 4.,5.ve 6.sınıflarda ise 1015 (haftada 29 saat) saattir.(OERI,1996)
Japonya’da 2000 yılı itibariyle 24 106 ilkokulda, 7 366 079 öğrenci, 415 298 öğretmen ,98 215 yardımcı personel bulunmaktadır. Öğretmenlerin % 62’si bayandır. (Linki görebilmek için giriş yapmanız ya da üye olmanız gerekir.). Öğretmenlerin yarıdan fazlası 4 yıllık üniversite mezunu, 1/3’ü 2 yıllık yüksekokul mezunudur . % 1’i yüksek lisans diplomasına sahiptir.( OERI,1996).
İlkokulda Japonca , sosyal çalışmalar, matematik , fen bilgisi, müzik, resim ve el sanatları , ev işleri ( 5.ve 6.sınıfta ), beden eğitimi , ahlâk eğitimi ve özel faaliyetler dersleri verilir.(OERI,1996)
Japon ilk ve orta öğretiminin temelinde iki ana düşünce bulunmaktadır. Birincisi, hemen hemen bütün çocuklar okul programını anlayacak ve başarabilecek yetenektedir. İkincisi, çalışkanlık ve işin detayına ilgi göstermek gibi belli alışkanlıklar bütün öğrencilere kazandırılabilir. Bütün çocukların eşit potansiyele sahip oldukları tezi ileri sürülür. Öğrenci başarısındaki farklılıklar bireysel farklılıklardan değil , genel olarak bireysel çaba , azim ve özdisiplin gibi farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle öğrenciler yeteneklerine göre gruplandırılmazlar ve ayrı sınıflar açılmaz.( OERI,1996)
Üst sınıfa geçiş ders başarısına göre değil , otomatik olarak gerçekleşir. Dersler bireysel farklılıklara göre düzenlenmez fakat öğretmenler zayıf öğrencileri teşvik etmeye ve onlara ayrıca özen göstermeye dikkat ederler . Japon ilkokul programı ihtiyaca yönelik ve kümülatiftir. Her sınıfta çocuğun bir çok şey öğrenmesi ve bir kavramdan diğerine çabukça geçmesi gerekmektedir. Öğrencilerin çoğu öğretilenleri izleyebilmelerine rağmen bazıları geride kalmaktadır. Geri kalan öğrencilerin durumları Japonya için ciddi bir problem oluşturmaktadır. Öğretimde bireyselliğin olmaması , yavaş öğrenenlerin veya diğer öğrenme problemleri bulunanların başarısızlığını artırmaktadır ( OERI,1996).
Okulların % 90’ında jimnastik salonu, % 75’inde yüzme havuzu bulunmaktadır.
Bütün okullarda eğitim amaçlı Japon Televizyon Kurumu (Nippon Hosa Kyokai) tarafından mükemmel bir şekilde hazırlanmış radyo ve televizyon sistemi mevcuttur.
ORTAOKUL (Chugakko)
Ortaokullar zorunlu eğitimin son kısmı olup 3 yıl sürmektedir. 7-8 ve 9.sınıfları kapsar. Devlet okulu öğrencilerinin ilk defa ortaokullarda saç ve kıyafetleri düzenlenmekte , üniforma giymeleri mecburi tutulmaktadır. Kılık kıyafetle birlikte davranış , tutum ve beklentilerde görülen değişiklikler ortaokulların ciddiyetini göstermektedir. Japon ilkokullarının çok disiplinli olduğu görülmekle birlikte , ortaokullar ilkokullara oranla çok daha ciddi ve çok daha disiplinlidir.
Ortaokul binaları ilkokul ve liselerden ayrıdır ancak , organizasyon ve fiziksel ortamlar benzerdir. Araç gereç donanımı ilkokullara oranla daha azdır. Yine de okulların %50 sinde bilgisayar mevcuttur ve bu oran hızla artmaktadır. Yönetim şekli ilkokulla aynıdır.
Haftalık ders saatleri 30 saattir. Ders süreleri 50 dakikadır. Derslere göre öğretmenler değişir. Her sınıfın bir danışmanı bulunur.
Genel olarak eğitimde analiz , araştırma ve kritik düşünme yerine ezber ve tekrara dayalı somut bilgiye önem verilir. Öğretimin merkezi öğretmendir. İlkokulda olduğu gibi öğrenciler kabiliyetlerine göre ayrılmazlar , bütün öğrencilere aynı eğitim verilir. Öğrenciler her üç dönem sonunda üç sınava girerler. Sonuçlar öğretmenin genel değerlendirmesi ve öğrencinin günlük performansı ile birlikte bir karta işlenerek velilere bildirilir.
Ortaokulda şu dersler verilir: Japonca , sosyal çalışmalar , matematik , fen bilgisi, müzik, güzel sanatlar , sağlık ve beden eğitimi, endüstriyel sanatlar ve ev işleri , ahlak eğitimi , özel faaliyetler, İngilizce ve seçmeli dersler.(OERI,1996)
Japonya’da 2000 yılı itibariyle 11.209 ortaokulda 4.103.717 öğrenci , 281.251 öğretmen, 38.820 yardımcı personel bulunmaktadır. Öğretmenlerin %60’ı erkektir.
JAPONYA’DA ORTAÖĞRETİM ( LİSE – KOTOGAKKO )
Liseye Geçiş
Japonya’da ortaokuldan liseye geçiş , Bölge Eğitim Kurulları tarafından Mart ayında yapılan bir sınavla gerçekleştirilir. Belli idari yapıya sahip bütün devlet liseleri aynı testi uygular. Ancak, bölgesel yapıya ve yerel göre verilen testler değişir. Sınav soruları üç konudan oluşmaktadır. Bunlar Japonca , İngilizce ve matematiktir. Ancak bazı yönetimler , fen bilimleri ve sosyal bilimlerle ilgili konuları da sınav sorularına eklemişlerdir. Sınav ortaokulun 3 sınıfındaki bilgileri içermekle birlikte soruların yarısı 3. sınıfta öğrenilen konulardan gelir.(OERI,1996)
İdari yapıların uygulamalarında farklılıklar olmasına rağmen genellikle öğrenciler bir tek liseye başvurabilmektedirler. Okullar öğrencileri giriş sınavlarındaki derecelerine ve ortaokullardaki derecelerine ve ortaokullardaki başarılarına göre seçerler.
Mart ayı giriş sınavlarının sonuçları ay sonunda ilan edilir. Okul seçimi , hesaplama hataları ve yanlış danışmanlık nedeniyle her hangi bir okula kabul edilmeyenler veya sınava katıldığı halde başarılı olamayanlar için ikinci kez başka bir okulun sınavına girmelerine imkân verilir.
9. sınıfın sonunda , eğitimlerine devam etmek isteyen bütün öğrenciler liselere başarılı bir şekilde yerleştirilir. Öğrencilerin % 94’ü tam zamanlı liselere devam eder.
Lise Türleri
Tam gün , yarım gün ve mektupla olmak üzere üç türdür. Tam gün liseleri 3 yıl , diğerleri de en az 4 yıldır.
Lise Eğitiminin Özellikleri
Lise eğitimi devlet okulları ve özel okulların hepsinde paralıdır. Lise dersleri , eğitim programına göre birkaç bölüme ayrılabilir :
Genel (akademik ) , teknik , ticari , el sanatları ve diğerleri. Liselerin % 27’si hem genel hem de mesleki , % 50’si sadece genel dersler ve geri kalanlar da sadece mesleki dersler vermişlerdir. Liselerde , genel akademik hazırlık ve özel mesleki hazırlık olmak üzere başlıca iki çeşit program uygulanmaktadır. Bütün öğrencilerin hangi ders olursa olsun zorunlu dersleri öğrenmesi gerekir. İlk yıldaki müfredat genel eğitim üzerinde odaklaşır. Zorunlu olan dersler Japonca , sosyal bilimler , matematik , fen , İngilizce, beden eğitimi , sağlık, müzik , ev ekonomisi (kızlar için ) ve kulüp faaliyetleridir. Zorunlu dersleri bakanlık , diğer dersleri bölge kurulları belirler . Zorunlu derslerin yanı sıra okullar her sınıfın bütün öğrencilerine haftada bir ya da daha fazla ders saatinden az olmayacak şekilde ders dışı toplu çalışmalar yaptırmak zorundadır. Ayrıca okulların bütün öğrenciler için haftada en az bir saati kulüp faaliyetlerine ayırmaları istenmektedir. (OERI,1996)
Mesleki eğitim ya genel liselerde diğer derslerle birlikte veya meslek liselerinde verilmektedir. Her iki durumda da mesleki eğitim dersleri 11. ve 12. sınıflarda görülmektedir. İster akademik isterse mesleki programa kayıtlı olsun bütün lise öğrencilerinin mezun olmak için en az 80 krediye ihtiyaçları vardır. Mesleki programlardaki öğrenciler mesleğe ilişkin en az 30 krediyi tamamlamak zorundadırlar. ( OERI,1996).
Liseler araç-gereç donanımı yönünden zengindir.
Okutulan ders kitapları , hemen hepsi özel yayınevlerince hazırlatılıp yayınlanmaktadır. Bu kitapların hepsi Eğitim Bakanlığının onayından geçmek zorundadır. Ders kitaplarının fiyatları da yine bakanlıkça saptanır. Kamu okullarında kullanılan ders kitapları her üç yılda bir yerel eğitim kurulları tarafından belirlenir.(OERI,1996)
Ortaokullarda olduğu gibi her lise , neredeyse tamamı erkek olmak üzere müdür ve başöğretmene sahiptir. Ayrıca sınıf seviyesinde başöğretmenler ve bölüm başkanları , mesleki rehberlik danışmanları ve başı derde giren öğrencilere , polisle irtibat ve diğer yardımlarla öğrencilerin genel denetimi konusunda faaliyet gösteren disiplin memurları vardır.
Aynı sınıftaki öğretmenler , öğrencilerin her yıl değişik şekillerde gruplanmasına rağmen , büyük ölçüde aynı kalmaktadırlar ve öğrenciler mezun olana kadar onlarla birlikte çalışmaktadırlar. Bundan dolayı öğrencilerini iyi tanıyabilmektedirler.(OERI,1996)
Japonya’da 5478 lisede 4.165.134 öğrenci , 331.594 öğretmen , 59.823 yardımcı personel bulunmaktadır. Öğretmenlerin %75’i erkektir. Özel liselerin toplam liselere oranı % 24’dür. Özel okul ücretleri devlet okullarının ücretlerinin yaklaşık olarak iki katıdır.
Lise öğrencilerinin en büyük sorunu üniversite giriş sınavlarıdır. Sıkı bir hazırlık gerektiren sınav öğrencilerin sosyal yaşamlarının belirleyen en büyük ve önemli faktördür.
Juku
Juku, örgün eğitim kurumlarının dışında, çok iyi organize olmuş, kurumsallaşmış ortaokul yada liselere yada üniversite giriş sınavlarına hazırlık amacıyla Türkiye’deki Fen liselerine ve üniversite hazırlık kurslarına benzer şekilde örgütlenmiş fakat çok daha üst düzeyde hafta içi ve hafta sonu eğitim veren, mevcut eğitim sisteminin eksikliklerini telefi etmesinin yanında sosyal fonksiyonları olan okullardır. Zorunlu eğitim çağındaki öğrencilerin yarısından fazlası bu okullara devam etmekte ve oran sürekli olarak yükselmektedir. Japonca, İngilizce matematik, fen bilimleri gibi akademik konuların yanında piyano derslerinden yüzmeye kadar akademik olmayan bir çok konuda eğitim vermektedir juku’lar. Sadece üniversite giriş sınavlarına hazırlık amacıyla kurs veren okullar yobiko olarak adlandırılmaktadır. Bunların yanında bu okulların sosyal fonksiyonları da vardır ve çok sayıda öğrenci yeni arkadaşlar edinmek, nispeten daha olan ve öğrenci öğretmen ilişkisinin daha kişisel düzeyde olması gibi avantajlardan yararlanmak amacıyla tercih etmektedir. Bazı juku’ların başka ülkelerde özellikle Amerika’da şubeleri bulunmaktadır. (Linki görebilmek için giriş yapmanız ya da üye olmanız gerekir. )
Çok Amaçlı Okullar ( kakushu gakko ): Bu okullar , muhasebe , daktilo , araba tamiri , bilgisayar teknisyenliği , terzilik ve aşçılık gibi konularda mesleki ya da pratik eğitim vermektedirler. Bu kurslar hem lise seviyesinde , hem de lise sonrasına hitap eden farklı alanlardaki kurslardır.( OERI,1996 ).
Özürlülerin Eğitimi : Japonya’da 71 görme özürlü okulu, 107 işitme özürlüler okulu ve 814 adet de diğer özürlüler için okul bulunmaktadır. Ayrıca normal okulların bazılarında da özürlüler için özel sınıflar bulunmaktadır.
JAPONYA’DA YÜKSEKÖĞRETİM
Üniversiteye Giriş
Üniversiteye giriş Türkiye’dekine benzer şekilde üniversite giriş sınavında alınan başarı puanına göre belirlenmektedir. Sınav sonucunda öğrencilerin büyük bir kısmı özel üniversitelere gitmesine rağmen tarihsel olarak özellikle Tokyo ve Kyoto üniversitelerinin başarıları ve Japon liderlerin birçoğunun bu okullardan mezun olmuş olması gibi nedenlerden dolayı devlet üniversiteleri daha prestijlidir.
Üniversite giriş sınavı iki aşamalı olarak yapılmaktadır. Birinci basamak sınavı ulusal düzeyde baraj niteliğindedir. İkinci sınav ise öğrencilerin girmek istedikleri üniversite idaresi tarafından yapılmaktadır. Talebin yüksek olduğu bazı üniversiteler birinci basamak sınavı sonuçlarına göre değerlendirme yapmaktadırlar. Sınavda başarılı olamayan öğrenciler ertesi yıl sınava hazırlanıp tekrar girmektedir. Bu öğrenciler ronin olarak adlandırılmaktadır.( Linki görebilmek için giriş yapmanız ya da üye olmanız gerekir.)
Sayısal Bilgiler
Japonya’da 2000 yılı itibariyle 649 üniversite ( daigaku ) , 572 yüksekokul ( tanki daigaku ) ve 62 teknik kolej ( koto senmon gakko ) bulunmaktadır.
Üniversitelerin 99’u ulusal , 72’si yerel, 478’i özeldir. Üniversitelerde öğrenim gören 2.740.023 öğrencinin % 36’sı bayandır.
Yüksekokulların 20’si ulusal, 55’i yerel , 497’si özeldir. Yüksekokullarda öğrenim gören 327.680 öğrencinin % 90’ı bayandır.
Teknik kolejlerin 54’ü ulusal , 5’i yerel ve 3’ü özeldir. Teknik kolejlerde öğrenim gören 56.714 öğrencinin %14’ü bayandır (Linki görebilmek için giriş yapmanız ya da üye olmanız gerekir.).
Genel Özellikler
Üniversiteler esas olarak devlet üniversiteleri tarafından yönlendrilmekte ve lise sonrası eğitim sisteminin tepesinde yer almaktadır. Normal olarak lisans programı verirler. Tıp, dişçilik ve veterinerlik alanlarında 6 yıllık programlar vardır. Lisans sonrası ise , 2 yıllık yüksek lisans ve 5 yıllık doktora programları bulunmaktadır. Üniversitelerin yarıdan fazlası , lisans üstü programa sahip olup , bunların 2/3’ü hem yüksek lisans hem de doktora programları vermektedirler.
Devlete ve özel sektöre ait işyerlerinde iyi yerlere gelmeyi sağlayan yüksek prestijli üniversitelerin üniversiteye giriş sınavlarında bütün orta öğrenimleri süresince aldıkları bilgiler değerlendirilmektedir. Prestij sıralaması içerisinde devlet üniversiteleri olarak Tokyo , Kyoto ve Tokyo Teknoloji Enstitüsü ; özel üniversite olarak Keio ve Nasade bulunmaktadır.
Japonya’da yüksekokullar , savaş sonrası işgalcilerin demokrasiyi geliştirmek için uyguladıkları politikalarla kurulmuştur. Bunlar çoğunluğu kadınlar için düzenlenmiş 2 veya 3 yıllık okullardır. Bunların çoğu küçüktür ve eğitim çeşitleri açısından sınırlıdır. Japonya’da kadınlar için yükseköğretim imkânı sağlayan yüksekokullar , genel anlamıyla sanayi ve iş dünyasına uzun süreli profesyonel eleman yetiştirmekten ziyade , evlilik ve ev kurmaya hazırlık eğitimi olarak kabul edilmektedir. Ancak % 5’den daha az yüksekokul mezunu genç , daha ileri yüksek eğitime devam etmektedir.
Genel politika ve öğretim Eğitim Bakanlığının denetimi altındadır. Eğitim Bakanlığı , özel veya devlete ilişkin bütün yeni üniversitelerin kuruluşunda onaylama yetkisine sahiptir. Devlete ait bütün üniversite , kolej ve yüksekokulla ilişkili bütün bütün araştırma enstitülerinin bütçeleri üzerinde doğrudan kontrol yetkisi vardır. Özel veya yerel üniversitelere para yardımı yapar. Üniversitelerin programları , sayı ve kalite olarak öğretmenleri , alan ve bina büyüklükleri itibariyle olması gereken temel standartları belirler ve fertlere araştırma ve başka ülkelere seyahat etmak için destek sağlar.
Devlete bağlı üniversitelerin rektörü , öğretim üyeleri tarafından seçilir. Özel üniversiteler ise mütevelli heyetine sahiptir.
Okulöncesi eğitim zorunlu değildir , paralıdır. Bu kademede iki tip eğiti kurumu vardır : Anaokulları ve gündüz bakım evleri ( kreşler).
Anaokulları Eğitim Bakanlığı’na bağlıdır ve bu kurumlarda 3-5 yaşlarındaki çocuklar günde 5 saat eğitim alırlar. Kreşler , Sağlık ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı olup bebeklikten itibaren 5 yaşına kadar olan çocukları kabul eder ve günde 8 saat çalışırlar.
Her iki kurumda da fiziki tesisler , programlar , eğitim şekli ve sınıf içi faaliyetler açısından benzerlik göstermektedir. 3 yaş grubunun % 40’ı , 4-5 yaş grubunun %92’si anaokullarına veya kreşlere devam etmektedir.
2000 yılı verilerine göre Japonya’da 14451 anaokulu ( Yochien ) bulunmaktadır. Bu okullarda 1 773 682 öğrenci, 116 486 öğretmen , 20 728 yardımcı personel bulunmaktadır. Öğretmenlerin %94.1’i kadındır.(Linki görebilmek için giriş yapmanız ya da üye olmanız gerekir. /statist/xls/02-09.xls). Kreşlerin (Hoikusho ) sayısı ise 1985 verilerine göre 22899’ dur ( OERI,1996).
Anaokulu sınıfları ortalama 30 öğrenciden oluşmaktadır. Her sınıfta bir öğretmen vardır. Bütün Japon anaokullarının temel amacı, çocuğun sınıf arkadaşları ve okulun amacı ile kaynaşmasını sağlayıp onun gelecekteki eğitim anlayışını yönlendirmektir. Genelde anaokulu müfredatı akademik değildir. Ortak faaliyetler , oyunlar ve küçük el becerileri faaliyetleriyle çocukların birbirleriyle etkileşmeleri sağlanmakta ve çeşitli materyalleri tanımaları eğitimin özünü oluşturmaktadır. Harf eğitimi , sayı eğitimi ,okuma becerileri anaokulu eğitim programlarında bulunmamasına rağmen son yıllarda bu yönde eğitim verme çalışmaları başlamıştır ( OERI,1996).
JAPON EĞİTİMİNDE İLKÖĞRETİM
İLKOKUL (Shogakko)
Japonya’da 6 yaşını dolduran her çocuk 6 yıl süren ilkokula başlar. İlkokul zorunlu ve parasızdır. İlkokulun amacı , işbirliği ruhunu , bölgesel ve ulusal gelenek bilgisini , uluslararası anlayış ruhunu , matematik , dil ve bilim yeteneğini , müzik , sanat ve edebiyata olan ilgiyi geliştirmek ve kazandırmaktır.
Devlet okullarının çoğunda üniforma yoktur ancak ayırt edilebilmeleri için şapka veya sembol taşımaları gerekmektedir.
Okul müdürlüğü ve başöğretmenlik (müdür başyardımcılığı) birinci derece iki liderlik statüsüdür. İlkokulların %95’inde müdürler erkek ve ortalama yaşları 55’in üzerindedir. Müdürler okulun bütün faaliyetlerinden sorumludurlar ve çok yönlü liderlik rolü oynarlar. Zamanlarının çoğunu okul ile dış baskı grupları arasındaki koordinasyonu sağlamakla geçirirler. Ayrıca öğrenci temsilcileri ile haftanın belli bir gününde görüşmelerde bulunur. Okulun günlük hayatı genellikle başöğretmen tarafından idare edilir . Okulların % 97’sinde başöğretmenler erkektir ve yaşları 50-55 arasında değişir. Okulun normal programı içindeki faaliyetleri , özel projeleri ve diğer programları yürütür, sorumluluğu idaridir.
Her sınıf bir tek öğretmen tarafından yürütülür ve o öğretmenin sorumluluğundadır. İlkokulda tam gün eğitim yapılır. Sabah 8:30 ‘da ders başlar , 15:50’de biter. Dersler 45 dakikadır. Yıllık ders saati sayısı 1. Sınıfta 850 (haftada 25 saat), 2.sınıfta 910 ( haftada 26 saat) , 3.sınıfta 980 (haftada 28 saat) , 4.,5.ve 6.sınıflarda ise 1015 (haftada 29 saat) saattir.(OERI,1996)
Japonya’da 2000 yılı itibariyle 24 106 ilkokulda, 7 366 079 öğrenci, 415 298 öğretmen ,98 215 yardımcı personel bulunmaktadır. Öğretmenlerin % 62’si bayandır. (Linki görebilmek için giriş yapmanız ya da üye olmanız gerekir.). Öğretmenlerin yarıdan fazlası 4 yıllık üniversite mezunu, 1/3’ü 2 yıllık yüksekokul mezunudur . % 1’i yüksek lisans diplomasına sahiptir.( OERI,1996).
İlkokulda Japonca , sosyal çalışmalar, matematik , fen bilgisi, müzik, resim ve el sanatları , ev işleri ( 5.ve 6.sınıfta ), beden eğitimi , ahlâk eğitimi ve özel faaliyetler dersleri verilir.(OERI,1996)
Japon ilk ve orta öğretiminin temelinde iki ana düşünce bulunmaktadır. Birincisi, hemen hemen bütün çocuklar okul programını anlayacak ve başarabilecek yetenektedir. İkincisi, çalışkanlık ve işin detayına ilgi göstermek gibi belli alışkanlıklar bütün öğrencilere kazandırılabilir. Bütün çocukların eşit potansiyele sahip oldukları tezi ileri sürülür. Öğrenci başarısındaki farklılıklar bireysel farklılıklardan değil , genel olarak bireysel çaba , azim ve özdisiplin gibi farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle öğrenciler yeteneklerine göre gruplandırılmazlar ve ayrı sınıflar açılmaz.( OERI,1996)
Üst sınıfa geçiş ders başarısına göre değil , otomatik olarak gerçekleşir. Dersler bireysel farklılıklara göre düzenlenmez fakat öğretmenler zayıf öğrencileri teşvik etmeye ve onlara ayrıca özen göstermeye dikkat ederler . Japon ilkokul programı ihtiyaca yönelik ve kümülatiftir. Her sınıfta çocuğun bir çok şey öğrenmesi ve bir kavramdan diğerine çabukça geçmesi gerekmektedir. Öğrencilerin çoğu öğretilenleri izleyebilmelerine rağmen bazıları geride kalmaktadır. Geri kalan öğrencilerin durumları Japonya için ciddi bir problem oluşturmaktadır. Öğretimde bireyselliğin olmaması , yavaş öğrenenlerin veya diğer öğrenme problemleri bulunanların başarısızlığını artırmaktadır ( OERI,1996).
Okulların % 90’ında jimnastik salonu, % 75’inde yüzme havuzu bulunmaktadır.
Bütün okullarda eğitim amaçlı Japon Televizyon Kurumu (Nippon Hosa Kyokai) tarafından mükemmel bir şekilde hazırlanmış radyo ve televizyon sistemi mevcuttur.
ORTAOKUL (Chugakko)
Ortaokullar zorunlu eğitimin son kısmı olup 3 yıl sürmektedir. 7-8 ve 9.sınıfları kapsar. Devlet okulu öğrencilerinin ilk defa ortaokullarda saç ve kıyafetleri düzenlenmekte , üniforma giymeleri mecburi tutulmaktadır. Kılık kıyafetle birlikte davranış , tutum ve beklentilerde görülen değişiklikler ortaokulların ciddiyetini göstermektedir. Japon ilkokullarının çok disiplinli olduğu görülmekle birlikte , ortaokullar ilkokullara oranla çok daha ciddi ve çok daha disiplinlidir.
Ortaokul binaları ilkokul ve liselerden ayrıdır ancak , organizasyon ve fiziksel ortamlar benzerdir. Araç gereç donanımı ilkokullara oranla daha azdır. Yine de okulların %50 sinde bilgisayar mevcuttur ve bu oran hızla artmaktadır. Yönetim şekli ilkokulla aynıdır.
Haftalık ders saatleri 30 saattir. Ders süreleri 50 dakikadır. Derslere göre öğretmenler değişir. Her sınıfın bir danışmanı bulunur.
Genel olarak eğitimde analiz , araştırma ve kritik düşünme yerine ezber ve tekrara dayalı somut bilgiye önem verilir. Öğretimin merkezi öğretmendir. İlkokulda olduğu gibi öğrenciler kabiliyetlerine göre ayrılmazlar , bütün öğrencilere aynı eğitim verilir. Öğrenciler her üç dönem sonunda üç sınava girerler. Sonuçlar öğretmenin genel değerlendirmesi ve öğrencinin günlük performansı ile birlikte bir karta işlenerek velilere bildirilir.
Ortaokulda şu dersler verilir: Japonca , sosyal çalışmalar , matematik , fen bilgisi, müzik, güzel sanatlar , sağlık ve beden eğitimi, endüstriyel sanatlar ve ev işleri , ahlak eğitimi , özel faaliyetler, İngilizce ve seçmeli dersler.(OERI,1996)
Japonya’da 2000 yılı itibariyle 11.209 ortaokulda 4.103.717 öğrenci , 281.251 öğretmen, 38.820 yardımcı personel bulunmaktadır. Öğretmenlerin %60’ı erkektir.
JAPONYA’DA ORTAÖĞRETİM ( LİSE – KOTOGAKKO )
Liseye Geçiş
Japonya’da ortaokuldan liseye geçiş , Bölge Eğitim Kurulları tarafından Mart ayında yapılan bir sınavla gerçekleştirilir. Belli idari yapıya sahip bütün devlet liseleri aynı testi uygular. Ancak, bölgesel yapıya ve yerel göre verilen testler değişir. Sınav soruları üç konudan oluşmaktadır. Bunlar Japonca , İngilizce ve matematiktir. Ancak bazı yönetimler , fen bilimleri ve sosyal bilimlerle ilgili konuları da sınav sorularına eklemişlerdir. Sınav ortaokulun 3 sınıfındaki bilgileri içermekle birlikte soruların yarısı 3. sınıfta öğrenilen konulardan gelir.(OERI,1996)
İdari yapıların uygulamalarında farklılıklar olmasına rağmen genellikle öğrenciler bir tek liseye başvurabilmektedirler. Okullar öğrencileri giriş sınavlarındaki derecelerine ve ortaokullardaki derecelerine ve ortaokullardaki başarılarına göre seçerler.
Mart ayı giriş sınavlarının sonuçları ay sonunda ilan edilir. Okul seçimi , hesaplama hataları ve yanlış danışmanlık nedeniyle her hangi bir okula kabul edilmeyenler veya sınava katıldığı halde başarılı olamayanlar için ikinci kez başka bir okulun sınavına girmelerine imkân verilir.
9. sınıfın sonunda , eğitimlerine devam etmek isteyen bütün öğrenciler liselere başarılı bir şekilde yerleştirilir. Öğrencilerin % 94’ü tam zamanlı liselere devam eder.
Lise Türleri
Tam gün , yarım gün ve mektupla olmak üzere üç türdür. Tam gün liseleri 3 yıl , diğerleri de en az 4 yıldır.
Lise Eğitiminin Özellikleri
Lise eğitimi devlet okulları ve özel okulların hepsinde paralıdır. Lise dersleri , eğitim programına göre birkaç bölüme ayrılabilir :
Genel (akademik ) , teknik , ticari , el sanatları ve diğerleri. Liselerin % 27’si hem genel hem de mesleki , % 50’si sadece genel dersler ve geri kalanlar da sadece mesleki dersler vermişlerdir. Liselerde , genel akademik hazırlık ve özel mesleki hazırlık olmak üzere başlıca iki çeşit program uygulanmaktadır. Bütün öğrencilerin hangi ders olursa olsun zorunlu dersleri öğrenmesi gerekir. İlk yıldaki müfredat genel eğitim üzerinde odaklaşır. Zorunlu olan dersler Japonca , sosyal bilimler , matematik , fen , İngilizce, beden eğitimi , sağlık, müzik , ev ekonomisi (kızlar için ) ve kulüp faaliyetleridir. Zorunlu dersleri bakanlık , diğer dersleri bölge kurulları belirler . Zorunlu derslerin yanı sıra okullar her sınıfın bütün öğrencilerine haftada bir ya da daha fazla ders saatinden az olmayacak şekilde ders dışı toplu çalışmalar yaptırmak zorundadır. Ayrıca okulların bütün öğrenciler için haftada en az bir saati kulüp faaliyetlerine ayırmaları istenmektedir. (OERI,1996)
Mesleki eğitim ya genel liselerde diğer derslerle birlikte veya meslek liselerinde verilmektedir. Her iki durumda da mesleki eğitim dersleri 11. ve 12. sınıflarda görülmektedir. İster akademik isterse mesleki programa kayıtlı olsun bütün lise öğrencilerinin mezun olmak için en az 80 krediye ihtiyaçları vardır. Mesleki programlardaki öğrenciler mesleğe ilişkin en az 30 krediyi tamamlamak zorundadırlar. ( OERI,1996).
Liseler araç-gereç donanımı yönünden zengindir.
Okutulan ders kitapları , hemen hepsi özel yayınevlerince hazırlatılıp yayınlanmaktadır. Bu kitapların hepsi Eğitim Bakanlığının onayından geçmek zorundadır. Ders kitaplarının fiyatları da yine bakanlıkça saptanır. Kamu okullarında kullanılan ders kitapları her üç yılda bir yerel eğitim kurulları tarafından belirlenir.(OERI,1996)
Ortaokullarda olduğu gibi her lise , neredeyse tamamı erkek olmak üzere müdür ve başöğretmene sahiptir. Ayrıca sınıf seviyesinde başöğretmenler ve bölüm başkanları , mesleki rehberlik danışmanları ve başı derde giren öğrencilere , polisle irtibat ve diğer yardımlarla öğrencilerin genel denetimi konusunda faaliyet gösteren disiplin memurları vardır.
Aynı sınıftaki öğretmenler , öğrencilerin her yıl değişik şekillerde gruplanmasına rağmen , büyük ölçüde aynı kalmaktadırlar ve öğrenciler mezun olana kadar onlarla birlikte çalışmaktadırlar. Bundan dolayı öğrencilerini iyi tanıyabilmektedirler.(OERI,1996)
Japonya’da 5478 lisede 4.165.134 öğrenci , 331.594 öğretmen , 59.823 yardımcı personel bulunmaktadır. Öğretmenlerin %75’i erkektir. Özel liselerin toplam liselere oranı % 24’dür. Özel okul ücretleri devlet okullarının ücretlerinin yaklaşık olarak iki katıdır.
Lise öğrencilerinin en büyük sorunu üniversite giriş sınavlarıdır. Sıkı bir hazırlık gerektiren sınav öğrencilerin sosyal yaşamlarının belirleyen en büyük ve önemli faktördür.
Juku
Juku, örgün eğitim kurumlarının dışında, çok iyi organize olmuş, kurumsallaşmış ortaokul yada liselere yada üniversite giriş sınavlarına hazırlık amacıyla Türkiye’deki Fen liselerine ve üniversite hazırlık kurslarına benzer şekilde örgütlenmiş fakat çok daha üst düzeyde hafta içi ve hafta sonu eğitim veren, mevcut eğitim sisteminin eksikliklerini telefi etmesinin yanında sosyal fonksiyonları olan okullardır. Zorunlu eğitim çağındaki öğrencilerin yarısından fazlası bu okullara devam etmekte ve oran sürekli olarak yükselmektedir. Japonca, İngilizce matematik, fen bilimleri gibi akademik konuların yanında piyano derslerinden yüzmeye kadar akademik olmayan bir çok konuda eğitim vermektedir juku’lar. Sadece üniversite giriş sınavlarına hazırlık amacıyla kurs veren okullar yobiko olarak adlandırılmaktadır. Bunların yanında bu okulların sosyal fonksiyonları da vardır ve çok sayıda öğrenci yeni arkadaşlar edinmek, nispeten daha olan ve öğrenci öğretmen ilişkisinin daha kişisel düzeyde olması gibi avantajlardan yararlanmak amacıyla tercih etmektedir. Bazı juku’ların başka ülkelerde özellikle Amerika’da şubeleri bulunmaktadır. (Linki görebilmek için giriş yapmanız ya da üye olmanız gerekir. )
Çok Amaçlı Okullar ( kakushu gakko ): Bu okullar , muhasebe , daktilo , araba tamiri , bilgisayar teknisyenliği , terzilik ve aşçılık gibi konularda mesleki ya da pratik eğitim vermektedirler. Bu kurslar hem lise seviyesinde , hem de lise sonrasına hitap eden farklı alanlardaki kurslardır.( OERI,1996 ).
Özürlülerin Eğitimi : Japonya’da 71 görme özürlü okulu, 107 işitme özürlüler okulu ve 814 adet de diğer özürlüler için okul bulunmaktadır. Ayrıca normal okulların bazılarında da özürlüler için özel sınıflar bulunmaktadır.
JAPONYA’DA YÜKSEKÖĞRETİM
Üniversiteye Giriş
Üniversiteye giriş Türkiye’dekine benzer şekilde üniversite giriş sınavında alınan başarı puanına göre belirlenmektedir. Sınav sonucunda öğrencilerin büyük bir kısmı özel üniversitelere gitmesine rağmen tarihsel olarak özellikle Tokyo ve Kyoto üniversitelerinin başarıları ve Japon liderlerin birçoğunun bu okullardan mezun olmuş olması gibi nedenlerden dolayı devlet üniversiteleri daha prestijlidir.
Üniversite giriş sınavı iki aşamalı olarak yapılmaktadır. Birinci basamak sınavı ulusal düzeyde baraj niteliğindedir. İkinci sınav ise öğrencilerin girmek istedikleri üniversite idaresi tarafından yapılmaktadır. Talebin yüksek olduğu bazı üniversiteler birinci basamak sınavı sonuçlarına göre değerlendirme yapmaktadırlar. Sınavda başarılı olamayan öğrenciler ertesi yıl sınava hazırlanıp tekrar girmektedir. Bu öğrenciler ronin olarak adlandırılmaktadır.( Linki görebilmek için giriş yapmanız ya da üye olmanız gerekir.)
Sayısal Bilgiler
Japonya’da 2000 yılı itibariyle 649 üniversite ( daigaku ) , 572 yüksekokul ( tanki daigaku ) ve 62 teknik kolej ( koto senmon gakko ) bulunmaktadır.
Üniversitelerin 99’u ulusal , 72’si yerel, 478’i özeldir. Üniversitelerde öğrenim gören 2.740.023 öğrencinin % 36’sı bayandır.
Yüksekokulların 20’si ulusal, 55’i yerel , 497’si özeldir. Yüksekokullarda öğrenim gören 327.680 öğrencinin % 90’ı bayandır.
Teknik kolejlerin 54’ü ulusal , 5’i yerel ve 3’ü özeldir. Teknik kolejlerde öğrenim gören 56.714 öğrencinin %14’ü bayandır (Linki görebilmek için giriş yapmanız ya da üye olmanız gerekir.).
Genel Özellikler
Üniversiteler esas olarak devlet üniversiteleri tarafından yönlendrilmekte ve lise sonrası eğitim sisteminin tepesinde yer almaktadır. Normal olarak lisans programı verirler. Tıp, dişçilik ve veterinerlik alanlarında 6 yıllık programlar vardır. Lisans sonrası ise , 2 yıllık yüksek lisans ve 5 yıllık doktora programları bulunmaktadır. Üniversitelerin yarıdan fazlası , lisans üstü programa sahip olup , bunların 2/3’ü hem yüksek lisans hem de doktora programları vermektedirler.
Devlete ve özel sektöre ait işyerlerinde iyi yerlere gelmeyi sağlayan yüksek prestijli üniversitelerin üniversiteye giriş sınavlarında bütün orta öğrenimleri süresince aldıkları bilgiler değerlendirilmektedir. Prestij sıralaması içerisinde devlet üniversiteleri olarak Tokyo , Kyoto ve Tokyo Teknoloji Enstitüsü ; özel üniversite olarak Keio ve Nasade bulunmaktadır.
Japonya’da yüksekokullar , savaş sonrası işgalcilerin demokrasiyi geliştirmek için uyguladıkları politikalarla kurulmuştur. Bunlar çoğunluğu kadınlar için düzenlenmiş 2 veya 3 yıllık okullardır. Bunların çoğu küçüktür ve eğitim çeşitleri açısından sınırlıdır. Japonya’da kadınlar için yükseköğretim imkânı sağlayan yüksekokullar , genel anlamıyla sanayi ve iş dünyasına uzun süreli profesyonel eleman yetiştirmekten ziyade , evlilik ve ev kurmaya hazırlık eğitimi olarak kabul edilmektedir. Ancak % 5’den daha az yüksekokul mezunu genç , daha ileri yüksek eğitime devam etmektedir.
Genel politika ve öğretim Eğitim Bakanlığının denetimi altındadır. Eğitim Bakanlığı , özel veya devlete ilişkin bütün yeni üniversitelerin kuruluşunda onaylama yetkisine sahiptir. Devlete ait bütün üniversite , kolej ve yüksekokulla ilişkili bütün bütün araştırma enstitülerinin bütçeleri üzerinde doğrudan kontrol yetkisi vardır. Özel veya yerel üniversitelere para yardımı yapar. Üniversitelerin programları , sayı ve kalite olarak öğretmenleri , alan ve bina büyüklükleri itibariyle olması gereken temel standartları belirler ve fertlere araştırma ve başka ülkelere seyahat etmak için destek sağlar.
Devlete bağlı üniversitelerin rektörü , öğretim üyeleri tarafından seçilir. Özel üniversiteler ise mütevelli heyetine sahiptir.
![[Resim: QOJ7evi.png]](http://i.imgur.com/QOJ7evi.png)
![[-]](https://www.japan-fans.com/images/MyBBPro/collapse.png)
